Copa America

12 października 2015 | Ostatnia modyfikacja: 19 lutego 2023
Conmebol

Copa America

Najważniejsze piłkarskie rozgrywki w Ameryce Południowej. Reprezentacje narodowe z tego kontynentu walczą o tytuł najlepszej drużyny.

Spis treści:

1. Historia
2. Pierwsza Copa America
3. Copa America najważniejsze momenty:
4. Co ile lat Copa America ?
5. Kiedy i gdzie najbliższa Copa America ?
6. Copa America 2024- transmisja
7. Copa America 2028 - gospodarz, eliminacje
8. Copa America statystyki
9. Zdobywcy Copa America - tabela
10. Zwycięzcy według ilości tytułów:
11. Najlepsi strzelcy w historii Copa America

Historia Copa America

Blisko pół wieku przed Europą i ponad 20 lat przed pierwszymi Mistrzostwami Świata, w Ameryce Południowej grano już turniej o mistrzostwo najlepszej drużyny kontynentu. Copa America to najstarsze i wciąż rozgrywane rozgrywki kontynentalne w piłce nożnej. Początek grania o miano najlepszej drużyny na kontynencie Ameryki Południowej sięga 1910 roku. Wtedy odbył się w Argentynie turniej z okazji setnej rocznicy Rewolucji Majowej. Oprócz gospodarzy udział wzięły drużyny Chile i Urugwaju. Wygrała Argentyna. Tamte rozgrywki nie są jednak uznawane za oficjalne i nie są pierwszymi zawodami Copa America. W 1916 roku Argentyna zorganizowała turniej z okazji stulecia odzyskania niepodległości, a w trakcie rozgrywek powstał CONMEBOL, czyli Południowoamerykańska Konfederacja Piłki Nożnej (po hiszpańsku: Confédéración Sudaméricana de Fútbol).

CONMEBOL założono 9 lipca 1916 roku w święto niepodległości Argentyny. Początkowo do związku należeli: Argentyna, Brazylia, Chile i Urugwaj. Za pomysłodawcę utworzenia CONMEBOL-u uważany jest Urugwajczyk Héctor Rivadavia, który był pierwszym prezydentem organizacji. Właśnie od 1916 roku w wielu źródłach i miejscach liczy się początek Copa America, lecz dopiero turniej z 1917 roku jest tak naprawdę w pełni oficjalnym. W 1917 roku o miano najlepszej drużyny w Ameryce Południowej rywalizowano w Urugwaju. 

Nazwa Copa America używana jest dopiero od 1975 roku. Wówczas po ośmiu latach przerwy od organizowania turnieju zmieniono nazwę. Do 1967 rozgrywki miały nazwę Mistrzostwa Ameryki Południowej w piłce nożnej, czyli po hiszpańsku: Campeonato Sudamericano de Fútbol, a po portugalsku: Campeonato Sul-Americano de Futebol.

Pierwsza Copa America

O początkach Copa America wspomniano w akapicie powyżej, gdzie wspomniano o turniejach w 1910 roku  i przede wszystkim 1916 roku. Mimo że turniej z 1910 roku nie jest pierwszym turniejem Copa America, to warto przypomnieć podstawowe informacje o nim. W dniach 29 maja- 12 czerwca 1910 roku, rozegrano 3 mecze w Buenos Aires. W pierwszym dniu Urugwaj pokonał Chile 3-0. Później 5 czerwca Argentyna wygrała z Chile 5-1. W ostatnim dniu rywalizacji Argentyna pokonała Urugwaj 4-1 i wygrała turniej. Najlepszym strzelcem został Argentyńczyk Juan Enrique Hayes, który zdobył 3 bramki.

W 1916 roku Mistrzostwa Ameryki Południowej rozegrano w dniach od 2 do 17 lipca 1916. Mecze rozgrywano na dwóch stadionach. W Buenos Aires był to obiekt Gimnasia y Esgrima, a w mieście Avellaneda, które jest częścią aglomeracji Buenos Aires grano na stadionie Racingu. W turnieju udział wzięły: Argentyna, Urugwaj, Brazylia, Chile. Każda drużyna rozegrała 3 mecze, po jednym z każdym rywalem. Łącznie dobyło się sześć spotkań. Za wygraną przyznawano 2 punkty, a za remis 1 punkt. 

Mecze Mistrzostw Ameryki Południowej (Copa America 1916):

2.07 Urugwaj - Chile 4-0 (Jose Piendibene 44',75', Isabelino Gradín 55', 70')


6.07 Argentyna - Chile 6-1 (Alberto Ohaco 2', 75', Juan Domingo Brown 60'-karny,  Juan Domingo Brown 62'-karny, Alberto Marcovecchio 67', 81' - Telesforo Baez 44')


8.07 Brazylia - Chile 1-1 (Demósthenes 29'- Hernando Salazar 85')


10.07 Argentyna - Brazylia 1-1 (Jose Manuel Laguna 10' - Monte 23')


12.07 Urugwaj - Brazylia 2-1 (Isabelino Gradín 58', Jose Tognola 77' - Arthur Friedenreich 8')


17.07 Argentyna - Urugwaj 0-0

Tabela Końcowa (punkty, bramki):

  1. Urugwaj 5, 6-1
  2. Argentyna 4, 7-2
  3. Brazylia 2, 3-4
  4. Chile 1, 2-11

Królem strzelców z 3 bramkami został Isabelino Gradín  z Urugwaju.

Copa America najważniejsze momenty:

W ponad 100-letniej historii turnieju wydarzyło się bardzo wiele, rozegrano mnóstwo meczów i doszło do tysięcy niezwykłych historii. Temat na pewno na obszerną książkę, a nawet książkę kilkutomową. Poniżej zbiór najważniejszych dat związanych z Copa Americą.

1910- (29.05-12.06) - pierwszy nieoficjalny turniej o Mistrzostwo Ameryki Południowej,

1916- (2-17.07) - pierwszy oficjalny turniej o Mistrzostwo Ameryki Południowej, początek dzisiejszej Copa America,

1916- (9.07) powstanie CONMEBOL, czyli Południowoamerykańska Konfederacja Piłki Nożnej,

1917- pierwsze Mistrzostwa Ameryki Południowej po powstaniu CONMEBOL,

1921- debiut w turnieju Paragwaju,

1926- debiut w turnieju Boliwii,

1927- debiut w turnieju Peru,

1939- debiut w turnieju Ekwadoru,

1945- debiut w turnieju Kolumbii,

1967- ostatni debiutant ze strefy CONMEBOL, czyli Wenezuela

1975- po raz pierwszy użyto nazwy Copa America, a turniej w 1975 roku rozegrano po 8 latach przerwy (najdłuższa jak dotąd przerwa) i po raz pierwszy nie było jednego gospodarza,

1993- po raz pierwszy zaproszono do turnieju zespoły spoza Ameryki Południowej. W 1993 roku były to Meksyk i USA,

1997- debiut w turnieju Kostaryki,

1999- po raz pierwszy udział w Copa America udział wzięła Japonia, to pierwsza drużyna spoza obu Ameryk,

2001- debiut w turnieju Hondurasu, 

2015- debiut w turnieju Jamajki,

2016- jubileuszowa edycja z okazji 100-lecia turniej, po raz pierwszy turniej zorganizowano poza Ameryką Południową (w USA), debiut w turnieju Haiti i Panamy, 

2019- debiut w turnieju Kataru,

Co ile lat Copa America?

Obecnie Copa America jest rozgrywana co 4 lata. Taki cykl wprowadzono od 2007 roku, ale w celu zgrywania się czasowo z  z mistrzostwami europy, tak aby kluby nie miały dodatkowych terminów na zwalnianie piłkarzy na turniej, to zaplanowano rozgrywki w 2020 roku, a nie w 2023 (co wynikałoby z tego, że w 2019 roku odbyła się Copa America zgodnie z kalendarzem). Z powodu światowego kryzysu, turniej z 2020 roku zorganizowano jednak w 2021 roku  tak jak mistrzostwa Europy. Zachowano jednak cykl 4-letni, uwzględniając pierwotną datę i następne turnieje mają odbyć się w latach 2024,2028 itd. 

Wcześniej Copa America rozgrywano bardzo różnie. Co rok, co dwa lata, co trzy lata. Często zmieniano system i organizowano rozgrywki dość nie przewidywalnie, a do tego należy doliczyć np. turnieje okazjonalne jak np. turniej z okazji 100-lecia Copa America w 2016 roku, czyli rok po wcześniejszej Copie. Zdarzały się także dłuższe jak przerwy. Jedną z nich są turnieje z 1967 roku i 1975, które dzieliło aż 8 lat.

Kiedy i gdzie najbliższa Copa America ?

Pierwotnie Copa America 2024 miała zostać rozegrana w Ekwadorze, ale z różnych powodów na początku 2023 roku zdecydowano, że turniej zostanie rozegrany w USA. W rozgrywkach weźmie udział 10 drużyn z Ameryki Południowej i 6 ze strefy CONCACAF, czyli Ameryki Północnej, Środkowej i Karaibów. Jest to jeden z porozumień pomiędzy piłkarskimi konfederacjami z obu ameryk. Już raz Copa America odbyła się w USA i miało to miejsce w 2016 roku, lecz był to jubileuszowy turniej z okazji 100-lecia turnieju.

Obecnie planuje się, aby turniej Copa America 2024 odbył się w dniach 14 czerwca-14 lipca 2024. Miasta gospodarze nie zostały jeszcze wyłonione. 

W Copa America 2024 udział wezmą:

  • Argentyna (obrońća tytułu i aktualny mistrz świata)
  • Brazylia
  • Boliwia
  • Chile
  • Kolumbia
  • Ekwador
  • Paragwaj
  • Peru
  • Urugwaj
  • Wenezuela
  • 6 drużyn ze strefy CONCACAF (wyłoni je Liga Narodów CONCACAF 2023/2024)

Copa America 2024- transmisja:

Mecze Copa America 2024 będzie można obejrzeć na platformie streamingowej Viaplay. Do rozpoczęcia turnieju zostało jeszcze trochę czasu i może okazać się że jeszcze w innych miejscach będzie transmitowana Copa America. Dotychczas na polskim rynku transmisję Copa America przeprowadzała TVP.

Copa America 2028 - gospodarz, eliminacje

Nie są znane jeszcze szczegóły Copa America 2028. Możliwe, że gospodarzem, będzie Paragwaj. Obecnie trwają przygotowania do wcześniejszej edycji turnieju. 

Statystyki Copa America 

Kilka informacji statystycznych i zestawień. Dane dotyczą turnieju 2021.

Najwięcej startów w Copa America:

L.p DrużynaStartów
1.UrugwajUrugwaj45
2.ArgentynaArgentyna43
3.SzwajcariaChile40
4.ParagwajParagwaj38
5.BrazyliaBrazylia37

Tabela wszechczasów:

L.p DrużynaStartówMeczówPunktów
1.ArgentynaArgentyna43202425
2.UrugwajUrugwaj45206374
3.BrazyliaBrazylia37191362
4.ParagwajParagwaj38177235
5.SzwajcariaChile40188234

Piłkarze z największą liczbą meczów:

L.p PiłkarzMeczówTurnieje
1.SzwajcariaSergio Livingstone341941, 1942, 1945, 1947, 1949, 1953
 ArgentynaLionel Messi 2007, 2011, 2015, 2016, 2019, 2021
3.BrazyliaZizinho331942, 1945, 1946, 1949, 1953, 1957
4.[bo]Víctor Ugarte301947, 1949, 1953, 1959
5.PeruMáximo Mosquera281947, 1955, 1956, 1957

Trenerzy z największą liczbą meczów:

L.p TrenerProwadzona drużynaMeczówTurnieje
1.ArgentynaGuillermo StábileArgentyna441941, 1942, 1945, 1946, 1947, 1955, 1957
2.SzwajcariaLuis TiradoSzwajcaria351946, 1947, 1949, 1953, 1955, 1956
3.ParagwajManuel Fleitas SolichParagwaj331942, 1946, 1947, 1949, 1953
 UrugwajÓscar TabárezUrugwaj 1989, 2007, 2011, 2015, 2016, 2019, 2021
5.[co]Francisco Maturana[co] [ec]271987, 1989, 1993, 1995, 1997, 2001

Najwięcej goli na jednym turnieju: 9 - Jair (Brazylia)- 1949, Humberto Maschio (Argentyna) 1957, Javier Ambrois (Urugwaj)- 1957
Najwięcej goli w jednym meczu: 5- Héctor Scarone (Urugwaj)- 1926, Juan Marvezzi (Argentyna)- 1941, José Manuel Moreno (Argentyna)- 1942, Evaristo (Brazylia)- 1957
Najszybsza bramka: 68 sekund- Kily González (dla Argentyny w emczu przeciwko Urugwajowi w 1999)

Najwięcej zwycięstw: 124- Argentyna
Najwięcej remisów: 41- Paragwaj
Najwięcej porażek: 87- Chile
Najwięcej rozegranych meczów: 206- Urugwaj
Najwięcej bramek jednej drużyny w 1 meczu: 12- Argentyna-Ekwador 12:0
Najwyższa średnia bramek na mecz: 2,35- Argentyna
Najwięcej bramek na jednym turnieju: 46- Brazylia w 1949

Klasyfikacja-Copa America w piłce nożnej oraz gospodarze:

L.pRok MistrzGospodarz 
*1910argentynaArgentynaArgentynaargentyna
11916meksykUrugwajArgentynaargentyna
21917meksykUrugwajUrugwajmeksyk
31919brazyliaBrazyliaBrazyliabrazylia
41920meksykUrugwajChilechile copa america 1920
51921argentynaArgentynaArgentynaargentyna
61922brazyliaBrazyliaBrazyliabrazylia
71923meksykUrugwajUrugwajmeksyk
81924meksykUrugwajUrugwajmeksyk
91925argentynaArgentynaArgentynaargentyna
101926meksykUrugwajChilechile copa america 1920
111927argentynaArgentynaPeruperu copa america 1939
121929argentynaArgentynaArgentynaargentyna
131935meksykUrugwajPeruperu copa america 1939
141937argentynaArgentynaArgentynaargentyna
151939peru copa america 1939PeruPeruperu copa america 1939
161941argentynaArgentynaChilechile copa america 1920
171942meksykUrugwajUrugwajmeksyk
181945argentynaArgentynaChilechile copa america 1920
191946argentynaArgentynaArgentynaargentyna
201947argentynaArgentynaEkwadorekwador copa america 1947
211949brazyliaBrazyliaBrazyliabrazylia
221953paragwaj copa america 1979ParagwajPeruperu copa america 1939
231955argentynaArgentynaChilechile copa america 1920
241956meksykUrugwajUrugwajmeksyk
251957argentynaArgentynaPeruperu copa america 1939
261959argentynaArgentynaArgentynaargentyna
271959meksykUrugwaj Ekwadorekwador copa america 1947
281963boliwia copa america 1963BoliwiaBoliwiaboliwia copa america 1963
291967meksykUrugwaj Urugwaj meksyk
301975peru copa america 1939PeruKolumbia/Peruperu copa america 1975 peru copa america 1939
311979paragwaj copa america 1979ParagwajParagwaj/Chileparagwaj copa america 1979 chile copa america 1920
321983meksykUrugwajUrugwaj/Brazyliameksyk brazylia
331987meksykUrugwajArgentynaargentyna
341989brazyliaBrazyliaBrazyliabrazylia
351991argentynaArgentynaChilechile copa america 1920
361993argentynaArgentynaEkwadorekwador copa america 1947
371995meksykUrugwajUrugwajmeksyk
381997brazyliaBrazyliaBoliwiaboliwia copa america 1963
391999brazyliaBrazyliaParagwajparagwaj copa america 1979
402001peru copa america 1975KolumbiaKolumbiaperu copa america 1975
412004brazyliaBrazyliaPeruperu copa america 1939
422007brazyliaBrazyliaWenezuelawenezuela copa america 2007
432011meksykUrugwajArgentynaargentyna
442015chile copa america 1920ChileChilechile copa america 1920
452016**chile copa america 1920ChileUSAchile copa america 2015
462019brazyliaBrazyliaBrazyliabrazylia
472021***argentynaArgentynaBrazyliabrazylia
482024  USAchile copa america 2015

* turniej nieoficjalny

** turniej z okazji 100-lecia Copa America
udział wzięły drużyny z Ameryki Południowej i Północnej

*** pierwotnie w 2020 roku i w Argentynie i Kolumbii, z powodu pandemii koronawirusa przeniesiony na 2021 rok do Brazylii

Zwycięzcy według ilości tytułów:

15urugwaj copa america 2011Urugwaj
 argentyna copa america 1993Argentyna
9
brazylia copa america 2007Brazylia
2
paragwaj copa america 1979Paragwaj
 peru copa america 2004Peru
 chile copa america 2015Chile
1
peru copa america 2001Kolumbia
 boliwia copa america 1997Boliwia

Najlepsi strzelcy w historii Copa America:

Najlepszymi strzelcami w historii Copa America, po ostatnim rozegranym turnieju w 2021 roku są: Argentyńczyk Norberto Méndez i Brazylijczyk Zizinho. Obaj strzelili po 17 bramek. Pierwszy z nich  wystąpił na turniejach w 1945,1946 i 1947 roku. Strzelił wtedy kolejno: 6,5 i 6 bramek. Argentyna wygrała wtedy wszystkie te edycje, a w 1945 roku Méndez został królem strzelców (razem z Heleno de Freitasem z Brazylii). Zizinho zagrał w Copa America w 1942 roku (2 gole), 1945 (2 gole), 1946 (5 goli), 1949 (5 goli i mistrzostwo), 1953 (1 gol) i w 1957 (2 gole). 

l.p
PiłkarzKraj Bramki
1.
Norberto MéndezArgentynaArgentyna17
 ZizinhoBrazyliaBrazylia 
 
    
3.Lolo FernándezPeru Peru 15
 Severino VarelaUrugwajUrugwaj 
 
    
5.Paolo GuerreroPeru Peru14 
 
Eduardo VargasChile Chile 
     
7.AdemirBrazyliaBrazylia 13
 Gabriel BatistutaArgentyna Argentyna 
 
JairBrazyliaBrazylia 
 Lionel MessiArgentynaArgentyna 
 José Manuel MorenoArgentynaArgentyna 
 Héctor ScaroneUrugwajUrugwaj